Psychoterapia na boulderze

Ruch, emocje, kontakt z ciałem i konkretny plan terapeutyczny – psychoterapia na Boulderze (Bouldering Psychotherapy – BPT) to połączenie psychoterapii poznawczo-behawioralnej z boulderingiem, czyli wspinaczką na niewysokich ścianach bez liny.

Już wkrótce rusza grupowy program terapeutyczny w Gliwicach, na boulderowni Jasna 31, prowadzony przez certyfikowaną terapeutę poznawczo-behawioralną Alicję Baranek i wspinaczkę amatorkę oraz psycholożkę kilkanaście lat uprawiającą wspinaczkę – Kasię Heluszka.

Czym jest Psychoterapia na Boulderze (BPT)?

BPT to ustrukturyzowana, przebadana naukowo forma psychoterapii grupowej, w której:

• Sposobem pracy jest bouldering – wspinanie w niskiej wysokości, nad grubymi materacami,
• wykorzystywane są techniki terapii poznawczo-behawioralnej (CBT),
• wplecione są elementy mindfulness, relaksacji i psychoedukacji,
• praca odbywa się w niewielkiej grupie, w atmosferze wsparcia i współpracy.

Zamiast wyłącznie rozmawiać o trudnościach, uczestnicy przeżywają je „na ścianie” – konfrontują się z lękiem, napięciem, perfekcjonizmem, krytycznym dialogiem wewnętrznym, poczuciem „nie dam rady” – i uczą się nowych strategii radzenia sobie w realnej sytuacji, tu i teraz.

Koncepcja BPT została wypracowana i przebadana na Uniwersytecie w Erlangen-Norymberdze (Niemcy) w projekcie KuS – „Klettern und Stimmung” („Wspinaczka i Nastrój”) i od tego czasu jest rozwijana oraz wdrażana w praktyce klinicznej.

Skąd wziął się ten pomysł?

Projekt „Climbing and Mood / Klettern und Stimmung (KuS)” ruszył w 2013 roku pod kierownictwem dr Kathariny Luttenberger. Na bazie pierwszej wersji programu („bouldertherapy”) stworzono Bouldering Psychotherapy (BPT).

BPT jest dziś prowadzona m.in.

• w Niemczech – Erlangen/Norymberga, Monachium, Berlin, inne miasta (łącznie ponad 500 pacjentów w ramach terapii grupowych)
• w Szwajcarii – programy oparte na boulderoterapii
• w Austrii – m.in. poprzez Institute for Therapeutic Rock Climbing

W Polsce na razie nie ma szeroko dostępnych programów Psychoterapii z wykorzystaniem boulderingu (w standardzie BPT)– grupa w Gliwicach będzie jednym z pierwszych takich przedsięwzięć w kraju.

Jak wyglądają zajęcia?

W badaniach BPT stosuje się zwykle cykl 8–10 cotygodniowych spotkań. Każde trwa około 2–3 godzin i ma stałą strukturę składającą się m.in. z mindfulness, psychoedukacji, tematycznych ćwiczeń na boulderowni i refleksji.

Każde spotkanie ma konkretny temat.

Czy to działa? – jaka jest skuteczność BPT?

Badania wskazują, że już krótkoterminowy program boulderingowy, oparty na psychoterapii, prowadzi do klinicznie istotnego spadku objawów depresji (Luttenberger i in., BMC Psychiatry 2015).

BPT jest wyraźnie skuteczniejsza niż sam ruch / ćwiczenia – to nie jest tylko „fajny sport”, ale realna interwencja psychoterapeutyczna (multicenter RCT, Karg i in., BMC Psychiatry 2020).

BPT nie jest wyłącznie „krótkim zastrzykiem” dobrego nastroju – poprawa utrzymuje się co najmniej rok (Badanie Schwarz i in. (Heliyon 2019)).

Porównywano BPT z grupową CBT i programem ćwiczeń i BPT okazała się nie gorsza od klasycznej grupowej CBT w redukcji objawów depresji oraz lepsza od samego programu ćwiczeń. Dodatkowa BPT może być kosztowo porównywalna lub korzystna w zestawieniu z CBT w leczeniu depresji.

Dla kogo może być to dobra forma terapii?

Na podstawie badań i praktyki klinicznej BPT rekomenduje się osobom, które:

• doświadczają depresji / obniżonego nastroju, przewlekłego stresu, wypalenia,
• mają trudności z samooceną, poczuciem sprawczości, krytycznym dialogiem wewnętrznym,
• zmagają się z lękiem (np. przed porażką, oceną, wyzwaniami),
• mają za sobą nieudane próby klasycznej terapii „tylko w gabinecie” i szukają bardziej „namacalnej”, doświadczalnej formy pracy,
• lubią ruch albo chcą w bezpieczny sposób wprowadzić aktywność fizyczną do życia.

Nie trzeba mieć doświadczenia wspinaczkowego – program jest dostosowany do osób początkujących, a celem nie jest „sportowy wynik”, tylko proces terapeutyczny.

Dlaczego właśnie Gliwice i boulderownia Jasna?

• Lokalny dostęp do nowoczesnej terapii – BPT do tej pory była rozwijana głównie w Niemczech i krajach niemieckojęzycznych; wprowadzenie jej w Gliwicach to szansa, by skorzystać z tej metody lokalnie
• Przyjazna przestrzeń – Jasna to otwarta, jasna boulderownia, która sprzyja poczuciu bezpieczeństwa i pracy w grupie.
• Społeczność – bouldering z natury jest „sportem społecznym” – ludzie rozmawiają przy ścianie, doradzają sobie, dopingują się nawzajem. W terapii to dodatkowy zasób.

FAQ – pytania i odpowiedzi (Q&A)

Czy muszę umieć się wspinać?
Nie. Program jest zaprojektowany tak, by osoby bez doświadczenia mogły do niego dołączyć. Zaczynamy od podstaw bezpieczeństwa i prostych dróg. Ważniejsza jest gotowość do ruchu i ciekawość niż forma sportowa.

Czy to jest „prawdziwa” terapia, czy tylko zajęcia sportowe?
To pełnoprawna forma terapii grupowej, oparta na CBT, mindfulness i pracy z emocjami, która została przebadana w badaniach naukowych – w części z nich porównywano ją wprost z klasyczną terapią poznawczo-behawioralną

Czy terapia na boulderze jest tak skuteczna jak zwykła psychoterapia?
W badaniach BPT okazała się co najmniej porównywalna z grupową CBT pod względem redukcji objawów depresji, a jednocześnie lepsza niż sama aktywność fizyczna.

Na co konkretnie pomaga terapia na boulderze?
Badania pokazują, że BPT:

• zmniejsza nasilenie depresji
• poprawia samoocenę i obraz ciała,
• zwiększa poczucie własnej skuteczności
• może obniżać poziom lęku i poprawiać strategie radzenia sobie ze stresem.

Czy to tylko dla osób z depresją?
Nie. Większość badań dotyczy depresji, ale praktyka pokazuje, że psychoterapia z wykorzystaniem bwulderingu może wspierać też osoby z:

• przewlekłym stresem,
• wypaleniem,
• lękiem,
• niską samooceną,
• trudnościami w relacjach i zaufaniu.

Co jeśli boję się wysokości?
W boulderingu wspinamy się w niskiej wysokości, nad grubymi materacami. Intensywność wyzwań jest dostosowana do Ciebie. Lęk i praca z nim to zresztą ważny element terapii – nic na siłę, dużo małych kroków.

Ile trwa grupa i jak to wygląda organizacyjnie?
Standardowo:

• 10 spotkań grupowych, raz w tygodniu,
• każde spotkanie trwa ok. 2 godziny,
• grupa jest zamknięta – startujemy i kończymy w tym samym składzie.

Dokładne terminy i cena znajdziesz w sekcji poniżej.

Czy potrzebuję badań lekarskich?
Jeśli masz poważniejsze problemy zdrowotne (np. kardiologiczne, ortopedyczne), dobrze jest skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem programu. W trakcie kwalifikacji zapytamy o przeciwwskazania do wysiłku fizycznego.

Czy terapia na boulderze zastępuje farmakoterapię / indywidualną terapię?
To zależy od Twojej sytuacji. W badaniach wielu uczestników było równolegle w leczeniu farmakologicznym lub terapii indywidualnej. BPT może być:

• samodzielną formą leczenia przy łagodniejszych/umiarkowanych objawach,

• uzupełnieniem innych form terapii przy cięższych trudnościach.

Decyzja zawsze należy do Ciebie i – w razie potrzeby – lekarza prowadzącego.

Jak dołączyć? (organizacja i napisy)

• Miejsce: Boulderownia Jasna 31, Gliwice
• Terminy: środy 17-19 począwszy od 11 stycznia
• Czas trwania: 10 spotkań po ok. 2 godziny
• Grupa: 8–10 osób
• Koszt: 
  • 1000 zł przy jednorazowej płatności za cały program
  • 2 raty po 550 zł, w terminach do 5 stycznia i do 5 lutego. (Łącznie 1100 zł ) 
- 3 raty miesięczne po 400 zł w terminach do 5 stycznia, do 5 lutego i do 5 marca (łącznie 1200 zł) 
• Kontakt/zapisy: