CBT
Czym jest terapia poznawczo-behawioralna?
Terapia poznawczo-behawioralna (cognitive-behavioral therapy, CBT) jest jedną z najskuteczniejszych i najbardziej popularnych form terapii, a jej działanie zostało potwierdzone w licznych badaniach klinicznych. CBT jest z założenia terapią krótkoterminową, ustrukturyzowaną (tzn. przebiega według określonego schematu dopasowanego do konkretnego problemu), opartą na zaangażowaniu i aktywnej współpracy między terapeutą a klientem. Początkowo terapia ta była skierowana do osób cierpiących z powodu depresji, z czasem jednak została dostosowana do radzenia sobie również z innymi problemami, m.in. zaburzenia afektywne, zaburzenia lękowe, zaburzenia odżywiania, zaburzenia psychotyczne, uzależnienia, zaburzenia osobowości.
SYTUACJA
Terapia poznawczo-behawioralna opiera się na wzajemnych powiązaniach między myślami, emocjami, fizjologią i zachowaniami, co przedstawia poniższy schemat:
MYŚLI
REAKCJE FIZJOLOGICZNE
EMOCJE
ZACHOWANIA
Podstawą terapii jest założenie, że sposób w jaki myślimy (o sobie, o świecie, o innych ludziach) wpływa na to jak się czujemy i jakie działania podejmujemy. Oznacza to, iż stosowane w terapii metody ukierunkowane na zmianę myślenia, spowodują również zmianę emocjonalną i behawioralną.
Kolejnym ważnym założeniem jest stwierdzenie, iż nasze reakcje nie zależą bezpośrednio od sytuacji, w jakiej się znajdujemy, ale przede wszystkim od sposobu, w jaki daną sytuację interpretujemy. Zależność tę opisuje poniższy przykład:
Wyobraźmy sobie Kasię czekającą w kawiarni na umówione spotkanie z przyjaciółką. Koleżanka spóźnia się już 20 minut. Jakie mogą być reakcje naszej bohaterki w opisywanej sytuacji?
– może ona pomyśleć sobie „No tak. Zawsze to samo. Wszyscy ludzie mnie ignorują, nikt nie traktuje mnie poważnie, nawet moja przyjaciółka”. Prawdopodobnymi emocjami w tej sytuacji mogą być smutek, żal, rozgoryczenie
– Kasia może również zacząć myśleć o strasznym wypadku, jaki mógł spotkać przyjaciółkę w drodze na spotkanie, co spowoduje pojawienie się lęku
– nasza bohaterka może również dojść do wniosku, że jest to dobry czas na przeczytanie ulubionej gazety, którą kupiła kilka godzin wcześniej i nie zdążyła do niej nawet zajrzeć. Po tej myśli Kasia ze spokojem oddaje się lekturze.
Zasadniczym celem terapii poznawczo-behawioralnej jest wprowadzenie zmiany tu i teraz, w obecnie przeżywanych trudnościach, a co za tym idzie – osiąganie zdrowia i równowagi w dalszym życiu.
W trakcie terapii nauczysz się m.in. rozpoznawać swoje myśli, emocje, zachowania oraz ich wzajemne wpływy, będziesz przyglądać się swoim przekonaniom dotyczącym siebie, innych ludzi i świata w celu zrozumienia swoich stanów emocjonalnych i reakcji, a przede wszystkim poznasz skuteczne metody radzenia sobie z nie przystosowawczymi, często bolesnymi emocjami.
DBT
Dialektyczna Terapia Behawioralna to jeden z nurtów CBT tzw. „trzeciej fali”. „Trzecia fala” obejmuje najnowsze oparte na badaniach podejścia oraz metody leczenia uporczywych i długotrwałych problemów psychicznych, co do których klasyczne techniki CBT nie były skuteczne. Są to m.in zaburzenia osobowości.
Dialektyczna Terapia Behawioralna została opracowana przez profesor Marshę Linehann, która w młodości zmagała się z poważnym, i nie zdiagnozowanym wówczas właściwie zaburzeniem osobowości z pogranicza (Borderline). W 2014 roku Marsha Linehann ujawniła własne zmagania z chorobą, głównie by dodać otuchy i nadziei swoim pacjentom i innym osobom z zaburzeniami osobowości.
W pracy terapeuty poznawczo-behawioralnego zauważyła, że część pacjentów nie reaguje dobrze na klasyczne techniki cbt, takie jak kwestionowanie myśli automatycznych, czy prosta aktywizacja behawioralna, głównie dlatego, że w ich życiu nieustannie pojawiały się mniej lub bardziej poważne kryzysy, w czasie których niejednokrotnie sami pogarszali oni swoja sytuację przez impulsywne zachowania, które trudno im było opanować. Kryzysy samobójcze i okaleczenia przydarzały się tym pacjentom regularnie, co powodowało bezradność terapeutów oraz personelu medycznego. Sami pacjenci z Borderline niejednokrotnie oskarżani byli przez swoje rodziny, lecz również profesjonalistów o próby manipulacji otoczeniem, gdy np. grozili samobójstwem.
Aby skutecznie pomagać tej grupie pacjentów Marsha postanowiła ona przestudiować i nauczyć się wszystkich metod terapeutycznych, które miały cokolwiek do zaoferowania w kwestii terapii Borderline. Mając własne doświadczenia wyjścia z choroby, w dużej mierze z pomocą duchowości wschodniej (głównie buddyzmu ZEN) zgromadziła ona metody jej zdaniem najskuteczniej pomagające pacjentom. Testowała je i udoskonalała wraz ze swoim zespołem a następnie poddała serii badań nad skutecznością, w których DBT zestawiane było z konwencjonalnym leczeniem oraz innymi metodami terapii. Badania wykazały, że DBT w aktualnej formie jest stanowi najskuteczniejszą formę pomocy dla osób z Borderline, szczególnie tych doświadczających hospitalizacji z powodu prób samobójczych, okaleczających się, przeżywających wiele nawrotów depresji.
Marsha Linehan jest także autorką Teorii Biospołecznej, która w najpełniejszy sposób wyjaśnia genezę tego zaburzenia, ujmując czynniki biologiczne, takie jak większa wrażliwość układu nerwowego i podatność oraz społeczne, takie jak unieważnianie uczuć dziecka w rodzinie. Skrajnym przykładem takiego unieważnienia jest przemoc fizyczna, psychiczna i seksualna doznana w dzieciństwie. Wiele osób cierpiących na długotrwałe, trwajace „od zawsze” problemy psychiczne doświadczyło jednej lub kilku form takiej przemocy i to do nich szczególnie skierowana jest DBT.
Wychodząc z założenia, że środowisko rodzinne nie wyposażyło dziecka w podstawowe umiejętności regulowania emocji, wynikające z możliwości bezpiecznej ekspresji uczuć w pewnym sensie można się „spodziewać”, że w dorosłym życiu osoba taka będzie miała poważne trudności z kontrolą emocji i zachowania. Dlatego Terapia Dialektyczno-Behawioralna obejmuje nie tylko terapię indywidualną, nastawioną na realizację osobistych celów pacjenta i rozwiązywanie bieżących kryzysów, ale także grupowy trening umiejętności, którego celem jest nauczenie umiejętności zapobiegania kryzysom.
Taki trening umiejętności jest w ofercie naszego ośrodka.
Bezpłatna konsultacja telefoniczna 20min
Konsultacja online 60min
Wizyta osobista