„Chciałbym wyłączyć moje emocje.” „Gdyby to było możliwe, chciałbym nic nie czuć.” „Nie potrzebuję tego.” Terapeuci
w gabinetach niejednokrotnie słyszą powyższe wypowiedzi klientów. Ludzie często chcą się pozbyć swoich emocji, co zazwyczaj jest wynikiem nieprawidłowych ocen oraz błędnych przekonań na temat ich natury. Poniżej przedstawiamy najbardziej rozpowszechnione mity na temat emocji, które weryfikujemy i dostarczamy sprawdzone informacje.
Mit 1:. Emocje mogą się pojawiać bez powodu.
Emocje zawsze pojawiają się w kontekście sytuacyjnym. Są złożonymi reakcjami na zdarzenia, które rozwijają się w czasie. Czasem bodziec wywołujący reakcję emocjonalną może być trudny do zauważenia. Terapia poznawczo-behawioralna pomaga klientowi w nauce świadomego rozpoznawania czynników wzbudzających stany emocjonalne.
Mit 2: Negatywne uczucia są złe i destrukcyjne.
Przymiotnik „negatywny” w kontekście uczuć nie jest trafnym określeniem. Chociaż w niektórych pozycjach książkowych również można trafić na pojęcie „negatywnych emocji” bardziej trafnym sformułowaniem są „nieprzyjemne emocje”.
Pamiętaj: nie istnieją złe uczucia. Mogą być skrajnie nieprzyjemne, lecz każde z nich pełni istotną funkcję, m.in. regulacyjną
lub motywacyjną (o czym szerzej będziemy pisać w osobnym artykule).
Mit 3: Okazywanie innym, że źle się czuję jest słabością.
Okazywanie innym swoich uczuć wzbogaca relację: przybliża do drugiego człowieka, pozwala mu zrozumieć naszą perspektywę, sygnalizuje, że potrzebujemy wsparcia. Stajemy się bardziej autentyczni. Mamy szansę dostrzec, że inni też przeżywają podobne stany. Ponadto uzewnętrznianie swoich przeżyć emocjonalnych, zwłaszcza tych trudnych i bolesnych, wymaga od nas pewnej odwagi i wewnętrznej siły.
Mit 4: W każdej sytuacji należy czuć się odpowiednio.
To nie sytuacja determinuje stan emocjonalny człowieka, lecz ocena danego zdarzenia. Nie istnieje jeden odpowiedni sposób czucia się w danej sytuacji. Jeśli np. aktualnie znajdujesz się w miejscu, w którym Twoje potrzeby są lekceważone
lub zachowanie innych jest niezgodne z Twoimi wartościami – naturalne jest, że możesz odczuwać duży dyskomfort
czy frustrację.
Mit 5: Okazywanie emocji oznacza utratę kontroli.
Doświadczając silnych emocji, pojawiają się pewne impulsy do działania, które można zahamować. Ponadto okazywanie emocji pełni wiele pożytecznych funkcji, m.in. wpływa na bogatszą komunikację interpersonalną.
Mit 6: Wszystkie bolesne emocje są wynikiem złego nastawienia.
Naturalną częścią życia człowieka jest udział w trudnych doświadczeniach, które mogą wywołać bolesne emocje. Jak pisze Steven Hayes i Spencer Smith: „Ból kieruje nas w stronę naszych wartości. I na odwrót – w swoich wartościach odnajdujemy swój ból. Tak naprawdę nie jesteśmy w stanie cenić niczego bez narażania się na zranienie; wartości są w istocie najbardziej intymną częścią nas samych.”
Mit 7: Jeśli inni nie aprobują moich uczuć, najwyraźniej nie powinienem czuć się w ten sposób.
Postrzeganie innych ludzi jako wyznacznika własnych emocji niesie za sobą duże ryzyko poczucia nieadekwatności, frustracji oraz znacznego dyskomfortu psychicznego. Masz prawo czuć się tak, jak właśnie się czujesz – to Ty jesteś „specjalistą
od swojego świata wewnętrznego”. Warto dodać, że nieaprobowana społecznie może okazać się forma wyrażania emocji,
lecz nie samo ich doświadczanie.
Mit 8: Bolesne emocje nie są zbyt ważne i powinno się je ignorować.
Jak wspomniano powyżej, bolesne emocje świadczą o tym, że dana sytuacja jest dla Ciebie istotna psychologicznie. Emocje warto potraktować jak drogowskaz określający kierunek wyznawanych przez Ciebie wartości, które w pewnej chwili mogą zostać poważnie naruszone.
Mit 9: Niektóre emocje są naprawdę głupie.
Być może czasami emocje wydają Ci się irracjonalne, niezrozumiałe bądź trudno Ci ich doświadczać, lecz po bliższym przyjrzeniu się można dostrzec, że Twój organizm daje Ci sygnał, że w Twoim życiu dzieje się coś istotnego oraz próbuje zaadaptować się do danych okoliczności.
Mit 10: Bez emocji żyłoby się lepiej/spokojniej.
Nie istnieją dowody świadczące o tym, że człowiek pozbawiony systemu emocjonalnego wiódłby spokojniejsze i lepsze życie. Natomiast jesteśmy pewni, że życie bez możliwości turlania się ze śmiechu po podłodze, uczucia ciepła i „motyli w brzuchu”
na widok kochanej osoby czy łez podczas ostatniego pożegnania z bliskim, straciłoby swoją pełnię barw i smaków, której
nie sposób zastąpić.
Powyższe fakty i mity na temat emocji przedstawiamy w formie infografik na naszym Facebookowym funpage’u.
Źródła:
,,Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT). Trening umiejętności.” M. Linehan
„Regulacja emocji w psychoterapii” R. Leahy, D. Tirch, L. Napolitano
„W pułapce myśli. Jak skutecznie poradzić sobie z depresją, stresem i lękiem” S.C. Hayes, S. Smith
Opr.: Aleksandra Kaczmarczyk